Część II

Strategia rozwoju
powiatu bielskiego
do 2015 r.

Część II

Strategia rozwoju
powiatu bielskiego

do 2015 r.

Pozostałe części opracowania:

Część I:           Raport o stanie powiatu bielskiego

Część III:         Program Zrównoważonego Rozwoju oraz
Ochrony Środowiska Powiatu Bielskiego

 

 

 

 


Opracowanie na zlecenie
Beskidzkiego Funduszu Ekorozwoju SA:

Warda & Kłosowski Consulting s. c.


Opracowanie współfinansowane ze środków
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach

Opinie, interpretacje i wnioski zawarte w niniejszym opracowaniu wynikają z prac dofinanso­wy­wa­nych przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, jednak nie mogą być mu przypisywane i nie reprezentują jego polityki

 

 

Niniejsza „Strategiarozwoju powiatu bielskiego” — zgodnie z przyjętym założeniem — zawiera ambitny program działań, w dużej części oparty o spo­dzie­wane wsparcie planów i przedsięwzięć powiatowych środkami zewnętrznymi. Strategia przygotowana została z uwzględnieniem założeń strategicznych poszczególnych Gmin Powiatu Bielskiego. Opracowując ją, brano pod uwagę z jednej strony możliwą do uzyskania pomoc władz i instytucji krajowych: zarówno centralnych, jak i wojewódzkich, a z drugiej strony — wsparcie ze źródeł zagranicznych, w szczególności z programów przedakcesyjnych Unii Europejskiej.

Władze Powiatu Bielskiego, przyjmując do realizacji niniejszy plan strategiczny, wyrażają przekonanie, że stopień jego możliwej realizacji jest ściśle uzależniony od skali środków pozyskanych z zewnątrz dla wsparcia zawartych tu planów i zamierzeń. Bez takiego wsparcia, lub przy jego ograniczonej skali, wobec szczupłości środków budżetowych Powiatu — niniejsza strategia  będzie niemożliwa do zrealizowania w pełni.

Wobec powyższego — zawarte tu zapisy będą traktowane przez Radę i Zarząd Powiatu Bielskiego w dwojaki sposób: z jednej strony — jako wytyczne co do kierunków rozwoju powiatu i wskazania pożądanych działań, które będą realizowane w powiecie w miarę bieżących możliwości finansowych, a z drugiej strony — jako bodziec do opracowywania szczegółowych projektów wskazanych tu przedsięwzięć i — na ich podstawie — starań o pozyskanie zewnętrznych źródeł finansowania zamierzeń strategicznych Powiatu Bielskiego.

 

 

 

Spis treści

1.                     Wstęp. 5

1.1.              Cel i zakres opracowania.. 5

1.1.1.       Cel opracowania. 5

1.1.2.       Zakres opracowania. 6

1.2.              Przyjęta metodologia.. 7

1.3.              Znaczenie podstawowych pojęć.. 8

1.3.1.       Strategia. 8

1.3.2.       Rozwój lokalny. 8

2.                     Analiza uwarunkowań rozwojowych powiatu bielskiego.. 11

2.1.              Uwagi metodologiczne. 11

2.1.1.       Analiza SWOT — rozszerzona. 11

2.1.2.       Określanie istotności poszczególnych czynników.. 11

2.1.3.       Określenie tendencji zmian w czasie czynników.. 12

2.2.              Atuty i słabości powiatu bielskiego.. 12

2.3.              Szanse i zagrożenia stojące przed powiatem... 14

3.                     Misja i wizja rozwojowa powiatu.. 15

3.1.              Misja powiatu bielskiego.. 15

3.1.1.       Uwagi ogólne. 15

3.1.2.       Misja zewnętrzna. 15

3.1.3.       Misja wewnętrzna. 16

3.2.              Wizja rozwojowa powiatu.. 17

4.                     Założenia do strategii. 19

4.1.              Uwagi wstępne. 19

4.2.              Założenia do strategii rozwoju powiatu bielskiego — wersja wyjściowa   19

4.2.1.       Generalny cel kierunkowy:19

4.2.2.       Główne cele strategiczne:20

4.3.              Niezbędne korekty w „Założeniach do strategii...”. 21

4.3.1.       Nieuwzględnienie zasady koncentracji21

4.3.2.       Niejasne stosowanie zasady dodatkowości22

4.3.3.       Niekonsekwencja w zakresie stosowania zasady pomocniczości (subsydiarności)22

4.3.4.       Wskazanie głównych celów strategicznych powiatu bielskiego. 22

5.                     Cele strategiczne powiatu bielskiego.. 23

5.1.              Cel A: Tworzenie optymalnych warunków dla rozwoju turystyki w powiecie  23

5.1.1.       Cel cząstkowy A1: Poprawa dostępności komunikacyjnej powiatu w kontekście Euroregionu Beskidy oraz połączeń transgranicznych. 23

5.1.2.       Cel cząstkowy A2: Kompleksowy system zagospodarowania odpadów.. 24

5.1.3.       Cel cząstkowy A3: Wspieranie aktywności kulturalnej24

5.1.4.       Cel cząstkowy A4: Zwiększenie lesistości powiatu. 24

5.1.5.       Cel cząstkowy A5: Promocja powiatu. 24

5.2.              Cel B: Optymalny rozwój potencjału ludzkiego.. 24

5.2.1.       Cel cząstkowy B1: Rozwój intelektualny społeczności jako podstawa rozwoju gospodarczego  25

5.2.2.       Cel cząstkowy B2: Zwiększenie szans edukacyjnych młodzieży. 25

5.2.3.       Cel cząstkowy B3: System kształcenia ustawicznego. 25

5.2.4.       Cel cząstkowy B4:  Czynny udział  powiatu w euroregionach — wielopłaszczyznowe kontakty społeczności lokalnych. 25

5.2.5.       Cel cząstkowy B5: Wspieranie przedsiębiorczości25

5.2.6.       Cel cząstkowy B6: Polityka prozdrowotna. 26

5.2.7.       Cel cząstkowy B7: Wspieranie zaradności społecznej26

5.2.8.       Cel cząstkowy B8: Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich. 26

5.2.9.       Cel cząstkowy B9: Usprawnienie działań jednostek administracji samorządowej26

6.                     Przykładowe programy operacyjne.. 27

6.1.              Cel A:27

6.1.1.       Cel cząstkowy A1:27

6.1.2.       Cel cząstkowy A2:30

6.1.3.       Cel cząstkowy A3:31

6.1.4.       Cel cząstkowy A4:32

6.1.5.       Cel cząstkowy A5:32

6.2.              Cel B:33

6.2.1.       Cel cząstkowy B1:33

6.2.2.       Cel cząstkowy B2:34

6.2.3.       Cel cząstkowy B3:35

6.2.4.       Cel cząstkowy B4:36

6.2.5.       Cel cząstkowy B5:37

6.2.6.       Cel cząstkowy B6:38

6.2.7.       Cel cząstkowy B7:39

6.2.8.       Cel cząstkowy B8:40

6.2.9.       Cel cząstkowy B9:40

7.                     Wieloletni Plan Inwestycyjny.. 42

7.1.              Kryteria priorytetowania inwestycji dla powiatu bielskiego   43

7.2.              Wagi przeliczeniowe kryteriów i procedura oceny.. 44

7.3.              Wieloletnia prognoza finansowa.. 46

8.                     Monitorowanie i ocena realizacji strategii. 47

Indeksy i spisy:48

8.1.              SPIS TABEL. 48

 

1.   Wstęp

1.1.   Cel i zakres opracowania

„Strategia rozwoju powiatu bielskiego” jest drugą częścią trzyczęściowego opracowania. Poprzedza ją „Raport o stanie powiatu bielskiego”, który zawiera zasób danych o stanie obecnym terenu powiatu i dotychczasowym przebiegu procesów lokalnych. Trzecią część opracowania stanowi z kolei „Program Zrównoważonego Rozwoju oraz Ochrony Środowiska”[1] wraz z listą priorytetów[2] powiatu w tej dziedzinie.

1.1.1.         Cel opracowania

Celem głównym niniejszego opracowania jest sformułowanie strategicznego planu rozwo­ju powiatu bielskiego, a więc — generalnych kierunków strategicznych i podstawowych wskazań realizacyjnych. Niniejsza strategia ma być strategicznym planem działań dla władz powiatowych.

Aby osiągnąć tak określony główny cel, należało kolejno zrealizować cele etapowe:

1.         dokonać analizy danych z Raportu o stanie powiatu bielskiego;

2.         sformułować syntetyczną ocenę stanu wyjściowego co do:

a)      endogenicznego potencjału powiatu,

b)      szans i barier rozwojowych jakie stoją przed powiatem;

3.         sformułować misję powiatu;

4.         sformułować wizję strategiczną powiatu;

5.         sformułować główne strategiczne cele rozwoju powiatu;

6.         rozpisać cele główne na cele cząstkowe;

7.         w ramach poszczególnych celów cząstkowych zaproponować odpowiednie programy/projekty służące realizacji tych celów, a w ramach każdego projektu — jego ogólną charakterystykę, oraz w miarę możliwości:

a)      potencjalnych partnerów;

b)      oszacowanie kosztów;

c)      potencjalne źródła finansowania;

d)      formę organizacyjno-prawną przedsięwzięcia;

e)      proponowany harmonogram;

8.         opracować zestaw kryteriów do Wieloletniego Planu Inwestycyjnego;

9.         wskazać sposób oceny (monitoringu) postępów w realizacji strategii i aktualizacji jej zapisów w miarę wykonywania zadań i pojawiania się nowych;

1.1.2.         Zakres opracowania

Zakres opracowania został dobrany do tak zarysowanego celu. W związku z tym należy poczynić kilka uściśleń zarówno co do „szerokości”, jak i „głębokości” opracowania.

Po pierwsze: opracowanie ma charakter strategiczny. Nie jest więc w żadnym wypadku kompletnym i wyczerpującym planem działań władz powiatowych w przyszłości, a jedynie wskazaniem strategicznych kierunków rozwoju i najważniejszych, kluczowych działań, od których zależy przyszłość powiatu. Natomiast wszystkie — niewątpliwie także ważne i potrzebne — działania nie wykraczające poza „zwykłą”, codzienną aktywność powiatu, nie znalazły się w tym opracowaniu. Nie należy z tego wnioskować, że powiat zaniecha tych działań: po prostu nie mają one charakteru strategicznego, a jedynie operacyjny.

Po drugie: niniejsze opracowanie, to strategia działania władz powiatowych i apara­tu powiatowego. Nie są więc przedmiotem tego opracowania działania innych podmiotów działających na terenie powiatu, np. działania gmin, administracji rządowej, samorządu województwa. Oczywiście tego typu działania są brane pod uwagę, ale — jako okoliczności zewnętrzne, które nastąpią lub nie, niezależnie od decyzji władz powiatowych — nie są przedmiotem planowania. Uwzględnia się je na dwa sposoby:

Po trzecie: zgodnie z zasadą koncentracji nie dokonano opisu całego pola, jakie warto byłoby objąć uwagą władz powiatowych, ale dokonano wyboru priorytetów strategicznych. Zaś każdy wybór priorytetu jest jednocześnie odrzuceniem innych możliwych priorytetów. Wyznaczenie zbyt wielu priorytetów byłoby w istocie uchyleniem się od dokonania wyboru. Tak więc, na mocy świadomego wyboru, zakresem opracowania objęto jedne, a nie objęto innych możliwych pól aktywności powiatu.

Po czwarte: strategia nie jest zamkniętą całością, a w jej istotę wpisane są — dokonywane w trakcie jej realizacji — iteracje, nawroty do wcześniejszych etapów i uzupełnianie planów w miarę uzyskiwania nowej wiedzy i nowych możliwości. W szczególności część zaplanowanych działań jest oczywistym wstępem do następnych przedsięwzięć, których jednak na razie nie uwzględniono w strategii. Przykładowo, jeśli planujemy wykonanie wstępnej oceny przedsięwzięcia, to nie możemy uwzględniać w planach samego przedsięwzięcia, ponieważ istotą wstępnej oceny jest ustalenie, czy w ogóle warto dane przedsięwzięcie podejmować. Nie możemy więc zawczasu uprzedzać wyniku wstępnej oceny.

1.2.   Przyjęta metodologia

Podstawą opracowania niniejszej strategii były „Założenia do strategii rozwoju powiatu bielskiego”[3], przyjęte uchwałą Rady Powiatu przed rozpoczęciem prac nad niniejszym opracowaniem. W toku prac nad strategią, przy zachowaniu generalnego kierunku „Założeń”, ujawniła się konieczność ich korekty w wielu istotnych szczegółach, a także przegrupowania priorytetów w ramach „Założeń”. Zagadnienie to zostało szczegółowo rozwinięte w rozdziale „Niezbędne korekty w „Założeniach do strategii...”” na str. 21.

Niniejsza strategia jest przygotowywana zgodnie z autorską metodologią J. Wardy i W. Kło­sowskiego. Istotną rolę w procesie przygotowywania strategii odegrał powołany specjalnie Konwent Rozwoju Powiatu. Zadaniem konwentu było zidentyfikowanie strategicznych pól, sformułowa­nie na ich podstawie misji powiatu, a następnie — już w mniejszych zespołach — przedyskutowanie celów i założeń do planów strategicznych. Konwent Rozwoju Powiatu Bielskiego był złożony z przedstawicieli władz powiatowych i powiatowego aparatu wykonawczego, a także — z burmistrzów i wójtów gmin leżących na terenie powiatu. Skład konwentu był o tyle nietypowy, że nie włączono tym razem w jego skład lokalnych liderów opinii: przedstawicieli organizacji pozarządowych, liderów organizacji i środowisk biznesowych, przedstawicieli lokalnych lobbies, znaczących osobistości życia lokalnego. Podstawową przyczyną był brak takich liderów działających w skali powiatu bielskiego[4]. Życie społeczne koncentruje się albo w poszczególnych gminach, albo ma swoje centra poza powiatem bielskim (w mieście Bielsku-Białej).

Zgodnie z życzeniem władz powiatowych — do analizy danych z raportu wykorzystano schemat SWOT. Ponieważ nie jest to wystarczająco sprawne narzędzie heurystyczne, autorzy opracowania zastosowali do samej pracy analitycznej nad danymi inne techniki heurystyczne, ich zdaniem skuteczniejsze[5], natomiast schemat SWOT zastosowano do zaprezentowania wyników analizy, uważając, że w ten sposób wnioski będą czytelniejsze. Jednak dla oddania pełnego obrazu wyników analizy uwarunkowań strategicznych należało rozbudować tradycyjną analizę SWOT o ocenę istotności i tendencji zmiany poszczególnych czynników, co też uczyniono. Opis rozbudowanej metody SWOT zamieszczono w rozdziale: „Analiza uwarunkowań rozwojowych powiatu bielskiego”, na stronie 11.

1.3.   Znaczenie podstawowych pojęć

W trakcie prac Konwentu wynikła potrzeba wyjaśnienia przyjętych znaczeń niektórych pojęć. Dotyczy to nie tylko terminów trudnych i specjalistycznych, ale także — pojęć podstawowych, jak strategia czy rozwój lokalny. Od nich właśnie zaczniemy. Pozostałe specjalistyczne terminy będą objaśniane w przypisach.

1.3.1.         Strategia

W ujęciu klasycznym teorii organizacji, w procesie planowania wyróżniamy trzy poziomy: strategiczny, taktyczny i operacyjny[6] Odpowiadają im, co oczywiste, trzy poziomy zarządzania. Planowanie na poziomie strategicznym wyróżnia się:

·        najdłuższym horyzontem czasowym (na ogół od kilku lat do granicy przewidywalności),

·        najszerszym zakresem oddziaływania decyzji (przynajmniej pośrednio – na całą organizację),

·        najwyższym szczeblem podejmowania decyzji.

Wobec tego możemy sformułować następującą definicję:

Strategia rozwoju, to wieloletni plan określający generalne wybory, podstawowe zamierzenia w najważniejszych dziedzinach, determinujące rozwój całej organizacji.

Nie ma tu zasadniczej różnicy pomiędzy planami strategicznymi samorządów i organizacji komercyjnych, czy non profit. Przykładowo możemy przytoczyć definicję Alfreda D. Chandlera, według którego strategia (przedsiębiorstwa), to:

„[...] ustalenia podstawowych długoterminowych celów przedsiębiorstwa, oraz przyjęcie kierunków działania i przydzielenie środków do osiągnięcia tych celów”[7]

Dobrze też oddaje istotę lokalnego planowania strategicznego określenie strategii, jako „planu zwiększenia konkurencyjności danego układu lokalnego”.

1.3.2.         Rozwój lokalny

Pojęcie rozwoju lokalnego nie jest oczywiste Według różnych autorów rozwój lokalny, to:

„[...] zharmonizowane i systematyczne działanie, prowadzone w społeczności lokalnej, z udzia­łem zainteresowanych, którego rezultaty służą zaspokajaniu potrzeb społecznych miejscowej ludności i przyczyniają się do ogólnego postępu” (R. Rezsohazy)[8].

„[...] proces, w którym władze lokalne lub (oraz) organizacje sąsiedzkie angażują się w celu stymulowania lub przynajmniej utrzymania działalności gospodarczej lub zatrudnienia. Głównym celem tego zaangażowania jest stworzenie lokalnych możliwości (powstania) zatrudnienia w dziedzinach korzystnych dla całej społeczności lokalnej. W procesie gospodarczego rozwoju lokalnego używane są miejscowe zasoby naturalne, ludzkie oraz instytucjonalne” (E. J. Blakely)[9]

„[...] prowadzenie działań na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego danej jednostki terytorialnej (miasta, gminy) z wykorzystaniem jej zasobów, uwzględnieniem potrzeb mieszkańców oraz przy ich udziale w podejmowanych działaniach” (J. Parysek)[10]

„[...] zharmonizowane i systematyczne działanie społeczności lokalnej, władzy lokalnej oraz pozostałych podmiotów funkcjonujących w gminie zmierzające do kreowania nowych i poprawy istniejących walorów użytkowych gminy, tworzenia korzystnych warunków dla lokalnej gospodarki oraz zapewnienia ładu przestrzennego i ekologicznego” (R. Brol)[11]

„[...] procesy świadomie inicjowane i kreowane przez władze lokalne, przedsiębiorców, lobby ekologiczne, stowarzyszenia społeczne i kulturalne oraz mieszkańców, zmierzające do kreatywnego, efektywnego i racjonalnego wykorzystania miejscowych zasobów niematerialnych i materialnych.” (A. Myna)[12]

„[...] pożądane, pozytywne przeobrażenia ilościowe, jakościowe i strukturalne właściwości danej wyodrębnionej struktury społeczno-terytorialnej, posiadającej zbiór charakterystycznych dla siebie cech gospodarczych, przestrzennych i kulturowych, wyrażająca własne potrzeby oraz hierarchię wartości”(A. Sztando)[13]

Autorzy niniejszego opracowania uznają także za bardzo trafne określenie, w myśl którego: „Przez rozwój lokalny rozumiemy takie (systematycz­ne i trwałe) zmiany zachodzące w układzie lokalnym, które zwiększają sumę szans indywidualnego rozwoju każdego mieszkańca[14]”.

Jak widać — pomimo różnych sformułowań, panuje wspólny pogląd autorów w zasadniczych pięciu kwestiach:

Przyjmijmy więc następującą definicję:

Rozwój lokalny, to taki wieloletni i względnie trwały proces lokalny, w którym potencjały endogeniczne są optymalnie wykorzystywane dla zwiększenia sumy indywidualnych szans rozwoju poszczególnych mieszkańców i zwiększenia konkurencyjności układu lokalnego.

2.   Analiza uwarunkowań rozwojowych powiatu bielskiego

2.1.   Uwagi metodologiczne

2.1.1.         Analiza SWOT — rozszerzona

Do analizy uwarunkowań strategicznych, jakie przedstawiono w Części I opracowania, zatytułowanej: „Raport o stanie powiatu bielskiego”, został zastosowany schemat SWOT. Aby analiza dała faktycznie użyteczny wynik, czteroczęściowy schemat podziału istotnych czynników na „atuty, słabości, szanse i zagrożenia” został rozbudowany o system ważenia czynników i nadawania im wektorów obrazujących tendencję ich zmian w czasie.

Nie każdy bowiem atut powiatu jest tak samo istotny jak inny. Z kolei z dwóch podobnie istotnych atutów, jeden może z czasem sam zanikać, a drugi — przeciwnie — narastać. Te wszystkie zróżnicowania: zarówno co do ważności poszczególnych atutów i barier, prawdopodobieństwa zaistnienia poszczególnych szans i zagrożeń, jak i ich tendencji zmian, przedstawiają cztery poniższe tabele, zawierające wyniki analizy

2.1.2.         Określanie istotności poszczególnych czynników

Waga liczbowa określająca istotność atutu, czy bariery, lub prawdopodobieństwa zaistnienia szansy, czy zagrożenia, była przyznawana w skali od 1 do 5. Kolejne stopnie skali oznaczają:

1.         mało ważny (teoretycznie możliwy)............................................................................. waga [0]

2.         przeciętnie ważny (mało prawdopodobny)............................................................... waga [1/2]

3.         ważny (prawdopodobny)........................................................................................... waga [1]

4.         bardzo ważny (bardzo prawdopodobny).................................................................... waga [2]

5.         kluczowy (prawie pewny).......................................................................................... waga [3]

Czynniki, które uzyskały ocenę 1, lub 2, o ile nie towarzyszył im wektor narastający, zostały usunięte z listy uwarunkowań strategicznych jako nie mające znaczenia strategicznego.

2.1.3.         Określenie tendencji zmian w czasie czynników

Tendencję zmian w czasie danego czynnika opisywano jedną z pięciu możliwych kwantyfikacji:

1.         gwałtownie narastający................ ñ

2.         narastający ................................. ö

3.         stabilny ...................................... ð

4.         malejący...................................... ø

5.         gwałtownie malejący.................... ò

W wypadku czynników, których zmienność jest niemożliwa do prawdopodobnego oszacowania, albo — które zależą od przebiegu planowanych przez nas procesów, zamiast strzałki-wektora w odpowiedniej rubryce pojawiał się znak zapytania.

Oto przykłady oznaczenia czynników:

L.p.

Opis czynnika

Istotność czynnika

Wektor tendencji

0

1/2

1

2

3

1

Brak obciążenia przemysłami schyłkowymi

 

 

 

 

 

ð

2

Położenie przygraniczne

 

 

 

 

 

ø

Należy to odczytywać następująco: pierwszy czynnik jest ważny i nie będzie się zmieniał w czasie. Drugi czynnik jest bardzo ważny, ale jego znaczenie będzie maleć (wraz ze znikaniem granicy państwowej).

2.2.   Atuty i słabości powiatu bielskiego

Tabela 1:      SWOT — atuty powiatu bielskiego

L.p.

Opis czynnika

Istotność czynnika

Wektor tendencji

0

1/2

1

2

3

1.            

atrakcyjne walory krajobrazowo-przyrodnicze;

 

 

 

 

 

ð

2.            

położenie w niewielkiej odległości od granicy;

 

 

 

 

 

ø

3.            

tradycja przedsiębiorczości w subregionie;

 

 

 

 

 

ð

4.            

stosunkowo czyste środowisko;

 

 

 

 

 

?

5.            

rdzeniem profilu społeczno-gospodarczego powiatu bielskiego są usługi w branży turystycznej, która ma bardzo dobre rokowania na przyszłość;

 

 

 

 

 

ö

6.            

korzystna struktura demograficzna (wyższy, niż w regionie odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym, wysoki wskaźnik urodzeń i saldo migracji, niski wskaźnik zgonów);

 

 

 

 

 

ö

7.            

gospodarka w wysokim stopniu sprywatyzowana;

 

 

 

 

 

ø

8.            

wyposażenie w biblioteki i kina ponadprzeciętne w województwie (zarówno liczba placówek, jak ilość woluminów i miejsc na widowni na 1000 mieszkańców);

 

 

 

 

 

ø

9.            

duża ilość miejsc noclegowych;

 

 

 

 

 

ø

10.         

wyższy, niż w województwie, udział inwestycji w wydatkach samorządów z tereny powiatu;

 

 

 

 

 

ö

Tabela 2:      SWOT — słabości powiatu bielskiego

L.p.

Opis czynnika

Istotność czynnika

Wektor tendencji

0

1/2

1

2

3

11.         

rozczłonkowane terytorium: brak możliwości kreowania wspólnej polityki przestrzennej;

 

 

 

 

 

ð

12.         

lokalizacja wielu funkcji usługowych (np. szkoły średnie) w Bielsku-Białej, a więc — poza zasięgiem decyzyjnym powiatu;

 

 

 

 

 

ð

13.         

bardzo zróżnicowany profil potencjałów endogenicznych poszczególnych gmin; trudność w nakreśleniu wspólnych planów;

 

 

 

 

 

ð

14.         

trudne warunki produkcji rolnej (rozdrobnienie, teren górski, erozja, słabe gleby, krótki okres wegetacyjny);

 

 

 

 

 

ø

15.         

niska jakość usług turystycznych i niski standard bazy turystycznej;

 

 

 

 

 

?

16.         

sąsiedztwo terenów obiektywnie atrakcyjniejszych turystycznie i lepiej zagospodarowanych;

 

 

 

 

 

ö

17.         

słaba dotychczasowa promocja terenu powiatu;

 

 

 

 

 

ò

18.         

brak wyrazistych środowisk liderskich;

 

 

 

 

 

ö

19.         

brak wśród mieszkańców powiatu poczucia tożsamości i integralności powiatu, oraz wspólnoty interesów;

 

 

 

 

 

ö

20.         

niski przeciętny poziom wykształcenia mieszkańców, niskie aspiracje edukacyjne;

 

 

 

 

 

ö

21.         

brak nośnych atrakcji kulturowych w postaci wybitnych zabytków, czy znanych placówek;

 

 

 

 

 

ð

22.         

brak nośnych atrakcji kulturowych w postaci dobrze wypromowa­nych, ponadlokalnych imprez kulturalnych);

 

 

 

 

 

?

23.         

obiektywne wspólnoty interesów w wielu dziedzinach nie pokrywają się z powiatem;

 

 

 

 

 

ö

24.         

dotychczasowa współpraca miasta Bielska-Białej z gminami powiatu bielskiego nie jest w pełni zadowalająca;

 

 

 

 

 

?

25.         

słaba sieć średnich szkół ogólnych i zawodowych;

 

 

 

 

 

ö

26.         

brak wyższej uczelni;

 

 

 

 

 

ö

27.         

słabe nasycenie placówkami i personelem służby zdrowia;

 

 

 

 

 

?

28.         

słabe nasycenie telefonią przewodową;

 

 

 

 

 

ø

2.3.   Szanse i zagrożenia stojące przed powiatem

Tabela 3:      SWOT — szanse powiatu bielskiego

L.p.

Opis czynnika

Prawdopodobieństwo wystąpienia czynnika

Wektor tendencji

0

1/2

1

2

3

29.         

koniunktura turystyczna w pozostałych powiatach subregionu: promieniowanie korzystnego wizerunku, wydźwięk promocyjny;

 

 

 

 

 

?

30.         

wieloletni, planowy proces rozwoju w powiecie, ukierunkowany na założone cele strategiczne;

 

 

 

 

 

ñ

31.         

powstanie (na bazie Instytutu Południowego?) mechanizmu pro­mowania innowacyjności i transferu zaawansowanej technologii;

 

 

 

 

 

ñ

32.         

powstanie prężnego ośrodka akademickiego w Bielsku-Białej;

 

 

 

 

 

ö

33.         

gwałtowny rozwój współpracy transgranicznej i euroregionalnej;

 

 

 

 

 

ñ

34.         

ew. pozytywne następstwa wejścia Polski do UE;

 

 

 

 

 

ö

Tabela 4:      SWOT — zagrożenia powiatu bielskiego

L.p.

Opis czynnika

prawdopodobieństwo wystąpienia czynnika

Wektor tendencji

0

1/2

1

2

3

35.         

trudności współpracy powiatu z miastem Bielskiem-Białą;

 

 

 

 

 

ö

36.         

zwiększanie się dystansu edukacyjnego do sąsiednich terenów;

 

 

 

 

 

?

37.         

brak dostępności i drożności komunikacyjnej, nie realizowanie dróg Bielsko-Biała — Cieszyn i Bielsko-Biała — Zwardoń;

 

 

 

 

 

ð

38.         

możliwe zubożenie Górnego Śląska: załamanie turystyki weeken­do­wej z tego kierunku;

 

 

 

 

 

ö

39.         

„wysysanie” całości środków wojewódzkich i rządowych przeznaczonych dla regionu, przez przemysłowy Górny Śląsk;

 

 

 

 

 

ö

40.         

utrata części zysków z turystyki w skutek poprawy dostępności komunikacyjnej żywiecczyzny, oraz Słowacji i Czech;

 

 

 

 

 

ð

41.         

niedobór środków budżetowych na realizację przyjętych zadań; nieuzyskanie wystarczającej ilości środków zewnętrznych;

 

 

 

 

 

ø

42.         

ew. negatywne następstwa wejścia Polski do UE;

 

 

 

 

 

ö

3.   Misja i wizja rozwojowa powiatu

3.1.   Misja powiatu bielskiego

3.1.1.         Uwagi ogólne

Misja, rozumiana jako deklaracja głównego celu organizacji, stosowana szeroko w organi­zacjach prywatnych, zarówno komercyjnych, jak i non profit, ma nieco inne zadanie w wypadku samorządu. O ile organizacja prywatna sama obiera sobie cel działania i deklaruje w tej mierze swoją nie skrępowaną niczym intencję, o tyle samorząd ma główne cele określone ustawami.

Przedmiotem misji powiatu bielskiego nie powinno być powtarzanie opisanych w ustawie celów działania samorządu powiatowego (wtedy misja nie różniłaby się od misji setek innych powiatów), ale — zadeklarowanie specyfiki swojego potencjału endogenicznego skierowanego „na zewnątrz”: wskazanie, co unikalnego powiat bielski ma do zaoferowania światu zewnętrznemu, na czym polega jego główna przewaga konkurencyjna, jego specyfika.

3.1.2.         Misja zewnętrzna

Z takiego punktu widzenia wytypowano podczas sesji strategicznych Konwentu dwa generalne wskazania co do składników potencjału endogenicznego powiatu bielskiego, jakie mogą stać się jego „towarem eksportowym”. Są to:

Dodatkowo stwierdzono, że misja winna mieć walor promocyjny; powinna w sposób dobitny i odwołujący się do emocji (właściwy dla komunikatów reklamowych), deklarować główne elementy pożądanego wizerunku powiatu bielskiego.

Wobec powyższego przyjęto następujące sformułowanie misji:

Powiat bielski —
kraina przedsiębiorczych ludzi wśród pięknych gór

Taka misja uwypukla oba istotne komponenty „eksportowe” potencjału endogenicznego powiatu. Dodatkowo przy takim sformułowaniu — nie zacierając głównego priorytetu strategicznego — jest możliwa do przyjęcia także dla tych terenów powiatu (jak przykładowo Czechowice-Dziedzice), których potencjałem nie są góry, a przede wszystkim „przedsiębiorczy ludzie” oraz zasoby gospodarcze.

Tak sformułowaną misję nazywamy misją zewnętrzną, mając na uwadze, że jest ona skierowana przede wszystkim na zewnątrz: jest hasłem promocyjnym, współkształtującym wizerunek powiatu.

3.1.3.         Misja wewnętrzna

Wobec tego zachodzi potrzeba sformułowania misji wewnętrznej: dodatkowego, bardziej opisowego sprecyzowania wyborów dokonanych przez powiat w zakresie priorytetów i kierunków rozwoju. Takie sformułowanie, skierowane „do wewnątrz”, do samych władz gminnych i aparatu wykonawczego gminy, ma nieco zbliżoną funkcję, jak deklaracja misji w organizacji prywatnej: ma na co dzień przypominać menedżerom i personelowi, jaki główny cel obrała organizacja. Jest więc probierzem, do którego przykłada się codzienne decyzje zarządcze i wykonawcze, sprawdzając, czy realizują główny cel organizacji.

Misja wewnętrzna to odpowiednik generalnego celu kierunkowego, przyjętego w „Założe­niach do strategii...”. W myśl „Założeń...” — generalnym celem powiatu bielskiego jest:

„[...] podniesienie warunków życia mieszkańców oraz doprowadzenie powiatu do poziomu wysokiego rozwoju gospodarczego o wzrastającej pozycji w kraju i w Europie, chroniącego wartości przyrodnicze, ekologiczne, historyczno-kulturowe, otwartego na inwestorów, turystów i współpracę międzynarodową”

Jeżeli patrzymy na strategię lokalną jako plan zwiększenia konkurencyjności obszaru (zdolności skutecznego wygrywania w konkurencji z innymi obszarami), to należy stwierdzić że poniższe sformułowanie celu głównego (misji?) nie jest w żadnym stopniu pomocne w konkurowaniu z otoczeniem, gdyż jest absolutnie nie zindywidualizowane i mogłoby być równie dobrze celem-misją jakiegokolwiek innego powiatu w Polsce[15].

Z dwóch strategicznych obszarów działań, jakie Konwent wytypował w swoich pracach: rozwoju usług turystycznych i inwestowania w potencjał ludzki, jeden pojawia się w wersji minimum, jako „otwartość na turystów” (a więc raczej bierna wobec nich postawa: „zgadzamy się, żeby przyjechali”), natomiast drugi nie pojawia się w ogóle. „Podniesienie warunków życia mieszkańców” zamiast zwiększenia ich szans rozwojowych można porównać do strategii „dawania ryb, zamiast wędki”.

Aby odpowiadać istocie dokonanych wyborów strategicznych, misja wewnętrzna powiatu bielskiego powinna brzmieć:

Misją powiatu bielskiego jest wspieranie rozwoju usług turystycznych
w oparciu o dwa podstawowe zasoby endogeniczne: szczególne piękno
przyrody beskidzkiej oraz wyjątkową przedsiębiorczość mieszkańców,
gotowych kreować usługi unikalnej jakości.

Dbałość o potencjał ludzki i zasoby przyrody — dwa skarby Podbeskidzia —
będzie wyznaczać główny kierunek rozwoju powiatu bielskiego.

Poza misją znalazły się „warunki życia mieszkańców”, które będą nie składnikiem, ale skutkiem realizacji misji. Z kolei „współpraca międzynarodowa” jest narzędziem, a nie celem, toteż nie znalazła się w misji. Natomiast „otwartość na inwestorów” w myśl przyjętej misji będzie ograniczona do inwestycji nie osłabiających atrakcyjności turystycznej powiatu.

3.2.   Wizja rozwojowa powiatu

Wizja rozwojowa powiatu to (wyobrażony) stan przyszły, jaki nastąpi po pomyślnym zrealizowaniu planów strategicznych. Poniższy opis oddaje oczekiwania autorów i realizatorów niniejszej strategii co do stanu powiatu w 2015 roku:

„Powiat bielski to miejsce zwracające uwagę każdego, kto udaje się z centralnej Polski w kierunku Wiednia, czy Bratysławy. W całym powiecie zwraca uwagę szczególna czystość. Nic dziwnego, bo kolorowe pojemniki na różne rodzaje odpadów przy każdym parkingu, pensjonacie, czy hotelu, a także po prostu — przy prawie każdym domu, przypominają o trosce o środowisko.

Warto skręcić na chwilę znakomitą, szeroką trasą w stronę Szczyrku, jednego z „czterech beskidzkich diamentów”, aby nabrać przekonania, że koniecznie trzeba tu wrócić w czasie urlopu.

Na tych, którzy zdecydują się na przyjazd, czeka wielka ilość miejscowych atrakcji. W tutejszych lasach (jednych z najciekawszych w województwie) można trafić na nieprzebrane bogactwo runa leśnego, orzechów borówek i ziół. Turyści z połowy Europy decydują się przyjeżdżać tu i płacić za możliwość samodzielnego zbierania tych darów beskidzkiej przyrody. W każdy weekend do wyboru jest też sporo atrakcji w postaci najróżniejszych imprez: od zupełnie małych, ściśle lokalnych, aż do słynnego Światowego Przeglądu Folkloru Górskiego.

To ciekawe, że na tym terenie można właściwie bez większego kłopotu porozumieć się wszędzie zarówno po czesku i słowacku, jak po angielsku, czy niemiecku. Każdy może spotkać też gościnnych właścicieli gospodarstw agroturystycznych, uprzejmą i zawsze fachową obsługę pensjonatów, interesujących rozmówców i przewodników po atrakcjach terenu. Na każdej stacji benzynowej można wypytać o noclegi, warte odwiedzenia restauracje, czy otrzymać „Informator powiatowy”.

Rola i pozycja w regionie śląskim samego powiatu bielskiego (podobnie zresztą, jak całego Podbeskidzia) jest szczególna.

Z perspektywy turysty odwiedzającego ten teren zwraca uwagę oczytanie rozmówców, ich otwartość na świat i przyjazne nastawienie do przybyszów. Podobne, pełne pochwał, opinie można też usłyszeć od mieszkańców zaprzyjaźnionego z powiatem bielskim okręgu w Niemczech.

Współpraca międzynarodowa miejscowych przedsiębiorców kwitnie i to nie tylko w wiodącej branży turystycznej. Przedsiębiorczość, to druga — oprócz znakomitych walorów turystycznych — wizytówka tego terenu. Nawet w stosunkowo niewielkiej w porównaniu ze średnią europejską, strefie ubóstwa widać ducha przedsiębiorczości: samopomoc i kontrakty z licznymi organizacjami non profit zabezpieczają potrzeby w tej dziedzinie.

***

Taki powiat bielski chcielibyśmy widzieć za piętnaście lat. Do tego będą zmierzać działania realizowane w myśl niniejszej strategii.

4.   Założenia do strategii

4.1.   Uwagi wstępne

Poniższe „Założenia do strategii rozwoju powiatu bielskiego” były punktem wyjścia do pracy nad strategią powiatu. W ramach założeń został sformułowany generalny cel kierunkowy powiatu, oraz pięć głównych celów strategicznych. Z kolei celom przyporządkowano listy podstawowych zadań, jakie powiat podejmie w ich ramach.

W toku prac nad strategią wyłoniła się konieczność:

Oto „Założenia do strategii rozwoju powiatu bielskiego” w wersji początkowej.

4.2.   Założenia do strategii rozwoju powiatu bielskiego — wersja wyjściowa

4.2.1.         Generalny cel kierunkowy:

[Generalnym celem kierunkowym powiatu bielskiego jest] podniesienie warunków życia mieszkańców oraz doprowadzenie powiatu bielskiego do poziomu wysokiego rozwoju gospodarczego o wzrastającej pozycji w kraju i w Europie, chroniącego wartości przyrodnicze, ekologiczne, historyczno-kulturowe, otwartego na inwestorów, turystów i współpracę międzynarodową.

4.2.2.         Główne cele strategiczne:

4.2.2.1.                        Cel I

Poprawa infrastruktury drogowej; wykorzystanie położenia geograficznego w ramach przestrzeni europejskiej: oś Północ — Południe Europy (Bałtyk — Słowacja), oś Zachód — Wschód Europy (Niemcy — Ukraina) oraz oś Europa Północno-Wschodnia ¾ Europa Południowo-Zachodnia (Rosja — Katowice — Czechy):

a)      dokończenie drogi krajowej nr 1 Bielsko-Biała ¾ Cieszyn i drogi krajowej S-94 Bielsko-Biała ¾ Żywiec ¾ Zwardoń,

b)      włączenie się w budowę obwodnicy Bielsko-Białej,

c)      poprawa stanu istniejących dróg i prawidłowości ich oznakowania,

d)      kompleksowe rozwiązanie komunikacji dla mieszkańców całego powiatu,

4.2.2.2.                        Cel II

Ochrona i racjonalne kształtowanie środowiska naturalnego poprzez między innymi uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, ochronę wód i powietrza:

a)      prowadzenie programu selektywnej zbiórki odpadów na terenie całego powiatu i utworzenie systemu zagospodarowania odpadów,

b)      budowa składowiska odpadów wraz ze spalarnią (wspólnie z innymi powiatami),

c)      uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej (kolektory, oczyszczalnie ścieków),

d)      zmniejszenie emisji zanieczyszczeń powietrza,

e)      ochrona wód — budowa zbiorników retencyjnych,

f)        ochrona przed hałasem,

4.2.2.3.                        Cel III

Wykorzystanie walorów przyrodniczo-krajobrazowych i leczniczych do stworzenia bazy sportowo-turystycznej i agroturystycznej o wysokim standardzie oraz wykorzystanie potencja­łu rolniczego:

a)      promocja powiatu,

b)      ulepszenie i powiększenie bazy sportowo-rekreacyjnej i turystycznej na terenie powiatu bielskiego,

c)      zwiększenie ilości i jakości gospodarstw agroturystycznych,

d)      kreowanie rolnictwa w obszarach regionu o charakterze rolniczym.

4.2.2.4.                        Cel IV

Kreowanie rozwoju gospodarczego w kierunku dalszego rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, tworzenia instytucji i podmiotów świadczących usługi wyższego rzędu oraz jak najlepszych warunków dla współpracy przygranicznej.

a)      próba utworzenia organizacji zrzeszającej małych i średnich przedsiębiorców na terenie powiatu bielskiego,

b)      stworzenie systemu zachęt kredytowo-podatkowych stymulujących rozwój małych i średnich przedsiębiorstw,

c)      czynny udział w tworzeniu euroregionów, izb regionalnych itp.

4.2.2.5.                        Cel V

Rozwój potencjału intelektualnego mieszkańców oraz poprawa standardu usług społecznych:

a)      modernizacja sieci opieki zdrowotnej,

b)      poprawa wykorzystania istniejącej infrastruktury pomocy społecznej poprzez dostosowanie do aktualnych potrzeb społecznych,

c)      podnoszenie jakości istniejącej bazy szkolnictwa średniego,

d)      dostosowanie szkolnictwa zawodowego do potrzeb gospodarki,

e)      podjęcie próby utworzenia wyższej uczelni na terenie powiatu,

f)        ochrona i troska o istniejące dobra kultury,

g)      podnoszenie jakości doradztwa metodycznego i kształcenie nauczycieli.

4.3.   Niezbędne korekty w „Założeniach do strategii...”

Potrzeba przeformułowania generalnego celu kierunkowego, przyjętego w ramach „Założeń...”, została opisana i uzasadniona w rozdziale „Misja wewnętrzna” na str. 16, nie będziemy więc do niej wracać. W pozostałej części „Założeń...” kilka czynników niezależnie od siebie zadecydowało o celowości, a czasami po prostu — konieczności, wprowadzenia zmian, korekt i uzupełnień.

4.3.1.         Nieuwzględnienie zasady koncentracji

Podstawowa potrzeba korekty wynikała z zasady koncentracji — jednej z podstawowych zasad planowania strategicznego. Przyjęty w „Założeniach...” zestaw celów w zasadzie pokrywał całe pole zadań ustawowych powiatu, a więc nie wskazywał priorytetów, nie wyjaśniał, jakiego strategicznego wyboru dokonuje powiat bielski, jeśli chodzi o obranie głównego kierunku rozwoju i główny rys wizerunku promocyjnego.

Z tego samego względu należało usunąć z zadań o znaczeniu strategicznym zadania, które są odległe od głównych priorytetów strategicznych.

4.3.2.         Niejasne stosowanie zasady dodatkowości

„Założenia...” zawierały szereg bardzo poważnych w wymiarze finansowym zadań, które nie są zadaniami powiatu. Jest celowe, aby powiat dokładał się finansowo do zadań wojewódzkich czy gminnych, które realizują powiatowe priorytety, (w myśl zasady: beneficjent płaci), ale — wobec skromnych rozmiarów budżetu powiatowego — takie decyzje każdorazowo muszą być analizowane pod kątem bilansu korzyści: pieniądze dołożone do inwestycji wojewódzkiej ograniczają możliwość finansową realizacji własnych inwestycji powiatu. Co w da­nym przypadku się opłaca? To winno być przedmiotem analizy, a nie arbitralnej decyzji.

4.3.3.         Niekonsekwencja w zakresie stosowania zasady pomocniczości (subsydiarności)

Podstawowe znaczenie zasady pomocniczości należy rozumieć jako nie tłumienie przez podmioty „wyższe” naturalnej zaradności i przedsiębiorczości podmiotów „niższych” poprzez podejmowanie odgórnie działań nadopiekuńczych, czy konkurencyjnych wobec oddolnej aktywności obywateli. Z tego punktu widzenia „próba utworzenia organizacji zrzeszającej małych i średnich przedsiębiorców na terenie powiatu bielskiego” może być podjęta dopiero po dogłębnej analizie, czy nie stworzy ona niepotrzebnej konkurencji dla oddolnych inicjatyw korporacyjnych w środowisku biznesowym. To samo dotyczy organizowania publicznych służb informacji turystycznej, które — utrzymywane z budżetu — będą nieuczciwie konkurować z rynkowymi inicjatywami biur turystycznych w tej dziedzinie.

Tak wyglądają podstawowe przesłanki, które zadecydowały o poddaniu „Założeń daleko idącej korekcie. Po tej korekcie zestaw celów strategicznych powiatu bielskiego przedstawia się, jak poniżej.

4.3.4.         Wskazanie głównych celów strategicznych powiatu bielskiego

Oto dwa główne cele strategiczne powiatu bielskiego wyznaczone w wyniku prac Konwentu Rozwoju Powiatu Bielskiego:

Szczegółowy opis tych celów i rozpisanie ich na cele cząstkowe zawiera kolejny rozdział: „Cele strategiczne powiatu bielskiego”.

5.   Cele strategiczne powiatu bielskiego

Jak wskazano poprzednio — powiat bielski będzie koncentrował swoje wysiłki strategiczne wokół dwóch głównych celów:

W ramach każdego z tych dwu głównych celów strategicznych wyznaczono cele cząstkowe. Oto szczegółowy opis wytyczonych celów

5.1.   Cel A: Tworzenie optymalnych warunków dla rozwoju turystyki w powiecie

Ten cel strategiczny zostanie zrealizowany poprzez realizację pięciu pakietów działań wpisanych w pięć celów cząstkowych. Realizacja każdego z celów cząstkowych ma jednak służyć ostatecznie celowi strategicznemu; tak więc — przykładowo — „Poprawa dostępności komunikacyjnej...” musi być realizowana pod kątem poprawiania warunków rozwoju turystyki. Oto cele cząstkowe w ramach Celu A:

5.1.1.         Cel cząstkowy A1: Poprawa dostępności komunikacyjnej powiatu w kontekście Euroregionu Beskidy oraz połączeń transgranicznych

W ramach tego celu cząstkowego na plan pierwszy wysuwają się przede wszystkim trzy grupy zadań:

5.1.2.         Cel cząstkowy A2: Kompleksowy system zagospodarowania odpadów

W ramach tego celu cząstkowego będą realizowane przede wszystkim dwie grupy zadań:

5.1.3.         Cel cząstkowy A3: Wspieranie aktywności kulturalnej

Cel ten będzie realizowany w szczególności poprzez:

5.1.4.         Cel cząstkowy A4: Zwiększenie lesistości powiatu

Cel ten będzie realizowany w ramach Krajowego Programu Zwiększania Lesistości. Rozumiany jest nie tylko w kategoriach czysto ilościowych (zwiększenia powierzchni leśnej), ale i jakościowych (przemyślane przedsięwzięcia łączące zalesianie ze zwiększaniem atrakcyjności turystycznej, produkcją biomasy dla celów energetycznych itp.).

5.1.5.         Cel cząstkowy A5: Promocja powiatu

W ramach tego celu cząstkowego na pierwszy plan wysuwa się zadanie opracowania Strategii Promocji Powiatu.

Cel ten realizowany będzie również przez :

·        wspieranie rozwoju turystyki górskiej i  sportów zimowych,

·        tworzenie warunków do rozwoju turystyki z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju, przez koordynację przedsięwzięć z tego zakresu takich jak budowa bazy turystycznej, ścieżek rowerowych , utrzymanie istniejących szlaków turystycznych.

5.2.   Cel B: Optymalny rozwój potencjału ludzkiego

Ten cel strategiczny zostanie zrealizowany poprzez realizację dziewięciu celów cząstkowych. Realizacja każdego z celów cząstkowych oczywiście służyć ostatecznie celowi strategicznemu. Także ostatni cel, pozornie czysto „techniczny”, ma znaczenie kreowania wzorców i postaw, oraz tworzenia poczucia wspólnej tożsamości mieszkańców powiatu bielskiego.

5.2.1.         Cel cząstkowy B1: Rozwój intelektualny społeczności jako podstawa rozwoju gospodarczego

W ramach tego celu cząstkowego na pierwszy plan wysuwa się promowanie poprzez Instytut Południowy działalności naukowo-badawczej i najlepszych innowacyjnych rozwiązań, w oparciu o współpracę transgraniczną i europejską.

5.2.2.         Cel cząstkowy B2: Zwiększenie szans edukacyjnych młodzieży

Cel ten będzie realizowany przede wszystkim poprzez:

5.2.3.         Cel cząstkowy B3: System kształcenia ustawicznego

W ramach tego celu cząstkowego na pierwszy plan wysuwają się dwa zadania:

5.2.4.         Cel cząstkowy B4:  Czynny udział  powiatu w euroregionach — wielopłaszczyznowe kontakty społeczności lokalnych

Chodzi tu przede wszystkim o:

5.2.5.         Cel cząstkowy B5: Wspieranie przedsiębiorczości

W ramach tego celu na pierwszy plan wysunięto następujące zadania:

5.2.6.         Cel cząstkowy B6: Polityka prozdrowotna

Cel ten będzie realizowany głównie poprzez:

5.2.7.         Cel cząstkowy B7: Wspieranie zaradności społecznej

Opis zadań zawiera odrębnie opracowana Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych.

5.2.8.         Cel cząstkowy B8: Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich

Ten cel będzie realizowany poprzez tworzenie warunków do:

5.2.9.         Cel cząstkowy B9: Usprawnienie działań jednostek administracji samorządowej

W zakresie tego celu cząstkowego na pierwszy plan wysuwają się dwa zadania związane z informatyzacją Starostwa:

6.   Przykładowe programy operacyjne

Niniejszy rozdział zawiera propozycje przykładowych programów opera­cyj­nych, możliwych do zrealizowania w ramach poszczególnych strategicznych celów  głównych i cząstkowych, jakie stawia sobie powiat. Zapisanych tutaj programów nie należy traktować jak rejestru zadań do wykonania. Mają one raczej znaczenie inspiracji i wskazań, w jakim kierunku winno iść planowanie operacyjne przy realizacji celów strategicznych opisanych poprzednio. Z tego względu propozycje programów są przedstawione skrótowo, w sposób szkicowy, jako zarysy programów, które — przyjmując je ewentualnie do realizacji — należy dopiero rozwinąć i nadać im formę projektów. Jednak nawet tak skrótowe opisy propozycji programów operacyjnych pozwalają zorientować się co do charakteru proponowanych zadań.

Propozycje przykładowych programów operacyjnych zostaną przedstawione w podziale na poszczególne cele strategiczne główne i cząstkowe, których realizacji służą. 

6.1.   Cel A:

Tworzenie optymalnych warunków
dla rozwoju turystyki w powiecie

 

6.1.1.         Cel cząstkowy A1:

Poprawa dostępności komunikacyjnej powiatu w kontekście Euroregionu Beskidy oraz połączeń transgranicznych

6.1.1.1.                        Program operacyjny A1.1: Monitorowanie sytuacji w zakresie inwestycji drogowych „Bielsko-Biała — Cieszyn” i „Bielsko-Biała — Zwardoń”

Ogólna charakterystyka:

·        Zadanie polega na stałym monitorowaniu sytuacji (decyzyjnej, inwestycyjnej, planistycznej) w zakresie budowy odcinka drogi krajowej nr 1 Bielsko-Biała — Cieszyn i odcinka drogi krajowej S-94 Bielsko-Biała — Żywiec — Zwardoń. wraz z naturalnym połączeniem tych dróg poprzez węzeł komunikacyjny w północno-wschodniej części Bielska-Białej. W wypadku wstrzymywania inwestycji, przewlekania decyzji, niekorzystnego dla powiatu bielskiego przesuwania priorytetów krajowych, jeśli chodzi o kolejność realizacji tych odcinków dróg — powiat winien być gotowy do lobbingu przeciwdziałającego takim działaniom.

·        W tym celu należy sporządzić oszacowanie traconych korzyści, jakie powiat mógłby uzyskiwać po dokończeniu każdego z odcinków.

Prognozowany koszt: w ramach kosztów działalności bieżącej

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

?

?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.1.1.2.                        Program operacyjny A1.2: „Rozwój sieci dróg powiatowych i dostosowanie ich standardu do układu komunikacji dróg transgranicznych”

Ogólna charakterystyka:

·        Powiat winien sporządzić plan rozwoju sieci dróg powiatowych w kontekście dostępności całego terenu powiatu i powiązań z drogami transgranicznymi.

·        Należy uwzględnić w takim programie zarówno remonty, modernizację i podniesienie standardu istniejących dróg, jak i ew. potrzeby nowych inwestycji drogowych.

Partnerzy: gminy, Bielsko-Biała, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego,

Źródła finansowania: budżet powiatu, budżety gmin, budżet województwa, budżet państwa

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.1.1.3.                        Program operacyjny A1.3: „Tworzenie warunków dla spójnego układu komunikacji pasażerskiej na obszarze Powiatu w powiązaniu z Bielskiem-Białą i w układzie Euroregionu Beskidy”

Ogólna charakterystyka:

·        Istotą programu jest zorganizowanie spójnego systemu pasażerskiej komu­nikacji zbiorowej na terenie powiatu.

·        System powinien przewidywać koordynację i komplementarność poszczególnych środków transportu.

·        W ramach systemu należy analizować różne formy własności środków transportu: zarówno środki powiatowe, jak i ew. kontrakty z przewoźnikami prywatnymi i publicznymi.

·        Elementem systemu będzie koordynacja działań z partnerami z Euroregionu.

Partnerzy: gminy, miasto Bielsko-Biała, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, PKP, PKS

Źródła finansowania: budżet powiatu, budżety gmin, budżet województwa, budżet państwa

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.1.1.4.                        Program operacyjny A1.4: „Szczyrk dostępny”

Ogólna charakterystyka:

·        Powiat winien włączyć się w starania miasta Szczyrku o udrożnienie komunikacyjne i poprawienie dostępności turystycznej tej najlepiej wypromowanej atrakcji turystycznej powiatu.

·        Należy utworzyć zespół roboczy, w skład którego weszli by przedstawiciele: Szczyrku, powiatu bielskiego, miasta Bielska-Białej, Urzędu Marszałkowskiego, oraz zaproszeni przedstawiciele gmin Buczkowice i Brenna.

·        Zespół opracuje koncepcję udrożnienia dostępu do Szczyrku z kierunku Bielska-Białej i Katowic, a odrębnie — połączenia Szczyrk-Brenna[16] oraz Szczyrk-Buczkowice.

·        Elementem powinno być podjęcie przez władze powiatu bielskiego decyzji o partycypowaniu powiatu w kosztach części studialnej i planistycznej połączeń drogowych .

Partnerzy: miasto Szczyrk, miasto Bielsko-Biała, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, gmina Brenna, gmina Buczkowice,

Prognozowany koszt: Koszt zależny od koncepcji rozwiązania i decyzji władz powiatowych, co do procentowego udziału w kosztach opracowań.

Źródła finansowania: budżet miasta Szczyrku, gmin Buczkowice i Brenna, budżet wojewódzki, budżet powiatu

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.1.2.         Cel cząstkowy A2:

Kompleksowy system zagospodarowania odpadów

W ramach tego celu proponuje się dwa programy operacyjne:

6.1.2.1.                        Program operacyjny A2.1: System selektywnej zbiórki odpadów

Ogólna charakterystyka:

·        Inwentaryzacja systemów funkcjonujących w gminach

·        wielostronne negocjacje z udziałem wszystkich zainteresowanych samorządów, dotyczące lokalizacji składowiska wspólnego dla gmin z terenu powiatu i miasta Bielska-Białej, oraz innych samorządów[17] (powiat cieszyński?);

·        studium wykonalności pierwszego etapu (selektywne składowisko, kompostowanie)

·        wdrożenie systemu selektywnej zbiórki odpadów: bodźce cenowe za segregację u źródła, sprzedaż surowców wtórnych

·        studium wykonalności dla II etapu: termiczny przerób frakcji balastowej

·        realizacja inwestycji drugiego etapu (technologia wynikła ze studium)

·        wdrożenie drugiego etapu

Partnerzy: gminy z terenu powiatu, miasto Bielsko-Biała, inne samorządy (łącznie do liczby co najmniej 400 tys. mieszkańców), kontraktorzy komercyjni;

Prognozowany koszt: zależny od wyniku studium wykonalności i rezultatów negocjacji z partnerami

Źródła finansowania: program ISPA, PFOŚiGW, gminne Fundusze, opłaty mieszkańców, WFOŚiGW

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.1.2.2.                        Program operacyjny A2.2: Edukacja obywatelska — selektywna zbiórka odpadów

Ogólna charakterystyka:

·        program powszechnej edukacji obywatelskiej

·        szkoły, miejsca zamieszkania

·        akcja edukacyjna, konkursy miejscowości, zakładów

·        akcja medialna

Partnerzy: Organizacje ekologiczne, miasto Bielsko-Biała, gminy, media lokalne

Forma realizacji: Konkurs na program edukacji + kontrakt wieloletni z autorem

Prognozowany koszt: 480 tys. w ciągu 5 lat, potem ok. 50 tys. rocznie

Źródła finansowania: PFOŚiGW, Gminne Fundusze, WFOŚiGW

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.1.3.         Cel cząstkowy A3:

Wspieranie aktywności kulturalnej poprzez edukację kulturalną społeczności, zwłaszcza dzieci i młodzieży, wspieranie rozwoju czytelnictwa oraz innych form informacji interdyscyplinarnej społeczności lokalnej

6.1.3.1.                        Program operacyjny A3.1:

Ogólna charakterystyka:

·        stały konkurs powiatowy: dotacje (granty) do imprez i przedsięwzięć kulturowych, organizowanych przez gminy i organizacje pozarządowe

·        Podstawowe kryterium: granty będą uzależnione od „atrakcyjności turystycznej” imprezy/przedsięwzięcia.

Partnerzy: gminy, organizacje pozarządowe, biura podróży,

Prognozowany koszt: 30 000 zł rocznie,

Źródła finansowania: budżet powiatu, sponsorzy, gminy.

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.1.4.         Cel cząstkowy A4:

Zwiększenie lesistości

6.1.4.1.                        Program operacyjny A4.1: „PROGRAM 33%”

Ogólna charakterystyka:

·        program zwiększenia lesistości powiatu do 30% w 2006 r i 33% w 2015

·        kontekst zewnętrzny: obecnie lesistość powiatu wynosi 28 %, podczas gdy województwa — 32 %; Krajowy Program Zwiększania Lesistości (KPZL) zakłada, że lesistość kraju ma być zwiększona do 30% w 2020 r. i 33% w 2050 r.

·        sugerowane kierunki:

o       zalesianie z udziałem półdzikich upraw owoców leśnych (leszczyna, borówka) i ziół; dodatkowa atrakcja turystyczna (odpłatna?);

o       plantacje energetyczne

Partnerzy: Lasy Państwowe, gminy, osoby fizyczne

Prognozowany koszt: możliwy do oszacowania po opracowania koncepcji zalesiania

Źródła finansowania: program SAPARD, Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych, fundusze ochrony środowiska: powiatowy i wojewódzki

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.1.5.         Cel cząstkowy A5:

Promocja powiatu

6.1.5.1.                        Program operacyjny A5.1: Opracowanie Strategii Promocji Powiatu

Ogólna charakterystyka:

·        opracowanie planu strategicznego działań promocyjnych

·        strategia powinna obejmować okres nie krótszy niż pięć lat

Partnerzy: gminy, Bielsko-Biała, powiaty żywiecki, cieszyński

Prognozowany koszt: zależny od wybranego rozwiązania  w sprawie zlecenia opracowania  

Źródła finansowania: budżet powiatu

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.2.   Cel B:

Optymalny rozwój potencjału ludzkiego

6.2.1.         Cel cząstkowy B1:

Rozwój intelektualny społeczności jako podstawa rozwoju gospodarczego

6.2.1.1.                        Program operacyjny B1.1: Promocja rozwiązań innowacyjnych

Ogólna charakterystyka:

·        Celem projektu jest promocja wdrażania najlepszych, innowacyjnych rozwiązań, w oparciu o miejscową działalność naukowo badawczą i współpracę transgraniczną oraz europejską

·        Program ma charakter edukacyjno-promocyjny (a nie — bezpośrednio wdrożeniowy; tę rolę spełnia podobny program B5.2)

·        Istotną rolę przy realizacji tego projektu winien odegrać Instytut Południowy, jako centrum inspiracji innowacyjnych rozwiązań i promotor innowacyjnego myślenia, oraz organizator wymiany informacji naukowo-technicznej w kontekście transgranicznym i kontynentalnym.

Partnerzy: Stowarzyszenie „Instytut Południowy”, uczelnie i ośrodki badawcze,

Źródła finansowania: budżet powiatu, budżety gmin, budżet miasta Bielska-Białej, środki pomocowe

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.2.2.         Cel cząstkowy B2:

Zwiększenie szans edukacyjnych młodzieży

6.2.2.1.                        Program operacyjny B2.1: Stworzenie systemu analizy potrzeb edukacyjnych, oraz monitorowania  potrzeb rynku pracy

Ogólna charakterystyka:

·        Celem projektu jest zmniejszenie bezrobocia wśród absolwentów

·        Istotą projektu jest dokonanie oceny aktualnego stanu dostosowania oferty edukacyjnej powiatowych szkół ponadgimnazjalnych do wymogów lokalnego i krajowego rynku pracy

·        następnie stan zgodności oferty edukacyjnej z potrzebami rynku pracy winien być monitorowany stale i korygowany według potrzeb bieżących

Partnerzy: szkoły powiatowe, Powiatowy Urząd Pracy, miasto Bielsko-Biała

Prognozowany koszt: w kosztach działalności bieżącej

Źródła finansowania: budżet powiatu oraz  budżet miasta Bielska-Białej,

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.2.2.2.                        Program operacyjny B2.2: „PAKT DLA EDUKACJI”

Ogólna charakterystyka:

·        Pakt dla edukacji dotyczy całego systemu kształcenia ponad gimnazjalnego młodzieży.

·        główne komponenty paktu to:

o       podniesienie jakości i dostępności kształcenia na poziomie średnim

o       wspólne z Bielskiem-Białą starania o powstanie wyższej wielowydziałowej uczelni o statusie uniwersyteckim w Bielsku-Białej,

o       działalność Instytutu Południowego.

·        elementem komponentu pierwszego będzie program stypendiów powiatowych, a elementem komponentu drugiego — propozycja lokalizacji kampusu uczelni na terenie jednej z gmin powiatu; zadania Instytutu Południowego w ramach Paktu dla Edukacji to przede wszystkim promocja innowacyjności i transferu technologii, a więc — zwiększanie chłonności rynku pracy na wysoko kwalifikowanych pracowników,

·        Program powstanie w trzech etapach:

o       koncepcja,

o       negocjacje z Bielskiem-Białą,

o       wspólna realizacja programu.

Partnerzy: miasto Bielsko-Biała, Kuratorium Oświaty, jeden z pobliskich Uniwersytetów, WOM,

Prognozowany koszt: koszt nie jest możliwy do oszacowania przed napisaniem programu i wynegocjowaniem paktu

Źródła finansowania: budżet państwa, budżet województwa, budżet powiatu oraz Bielska-Białej,

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.2.3.         Cel cząstkowy B3:

System kształcenia ustawicznego

6.2.3.1.                        Program operacyjny B3.1: Powiatowe Centrum Kształcenia Ustawicznego

Ogólna charakterystyka:

·        podmiot o charakterze rozproszonym,

·        afiliacja przy jednej z uczelni prywatnych

·        programy podnoszenia kwalifikacji ogólnych, reorientacji zawodowej, kursy specjalistyczne, kształcenie językowe,

·        programy liderskie, szkolenia dla biznesu i organizacji pozarządowych, kształcenie wolontariuszy

Partnerzy: Kontraktor prywatny (uczelnia), organizacje non profit, KUP,

Forma organizacyjna: Spółka akcyjna: (powiat, uczelnia prywatna, gminy)

Prognozowany koszt: 3,6.mln zł (uruchomienie i działalność przez pierwsze cztery lata; potem — samofinansowanie + niewielka dotacja stała)

Źródła finansowania: budżet powiatu, KUP, dochody z działalności,

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.2.3.2.                        Program operacyjny B3.2: Współpraca z nowo powstającym Regionalnym Centrum Szkolenia Ustawicznego

Ogólna charakterystyka:

·        W ramach środków PHARE 2 Zarząd Województwa zaakceptował jako pierwszy priorytet Regionalne Centrum Szkolenia Ustawicznego

·        należy monitorować powstawanie Centrum i „wpisać się” w jego formułę z możliwymi do wygrania korzyściami dla powiatu (wykłady gościnne? współpraca z powiatowym centrum?)

Partnerzy: Samorząd Województwa, RCSU

Prognozowany koszt: zadanie bezinwestycyjne

Źródła finansowania: nie dotyczy

Harmonogram: Rozpoczęcie monitorowania — natychmiast

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.2.4.         Cel cząstkowy B4:

Czynny udział powiatu w euroregionach — wielopłaszczyznowe kontakty społeczności lokalnych

6.2.4.1.                        Program operacyjny B4.1: „Partnerstwo regionów poprzez partnerstwo ludzi”

Ogólna charakterystyka:

·        Należy przyjąć założenie o poszukiwaniu dla powiatu nie więcej niż trzech partnerów zagranicznych o znaczeniu strategicznym.

·        Priorytetowym kryterium doboru winno być nie tyle podobieństwo obszarów i potencjałów, co zaangażowanie ludzi. Partnerem jest nie ten, kto ma podobną do naszej specyfikę, czy rokuje korzyści, ale ten, kto chce współpracować, komu zależy.

·        Poszukiwania partnera muszą trwać do pożądanego skutku; nie należy zawierać partnerstwa pochopnie, pod presją pośpiechu. Nożna przyjąć założenie zawarcia partnerstwa w ciągu 2 – 3 lat.

·        Należy brać pod uwagę istniejące kontakty gmin i rozszerzać je.

·        Elementem programu będzie czynny udział powiatu w działalności Euroregionów, w tym:

o       udział w działaniach

§         gospodarczych

§         kulturalnych

§         turystycznych

§         edukacyjnych

o       wspólne starania o środki pomocowe UE na drogi, infrastrukturę ochrony środowiska itp.

Partnerzy: przedstawicielstwa dyplomatyczne, stowarzyszenia, osoby prywatne, Biura Podróży, rodacy za granicą, partnerzy z Euroregionów

Prognozowany koszt: 120 000 przez trzy lata,

Źródła finansowania: Budżet gminy, program „Town Twinning” Brytyjskiego Funduszu Know-How, PHARE -Credo, rządowe Programy Bilateralne (polsko-czeski, polsko-słowacki), środki zdobyte w ramach Euroregionów.

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.2.5.         Cel cząstkowy B5:

Wspieranie przedsiębiorczości

6.2.5.1.                        Program operacyjny B5.1: Wsparcie MŚP — współpraca z Agencją Rozwoju Regionalnego

Ogólna charakterystyka:

·        Powiat obejmie udział w Agencji Rozwoju Regionalnego;

·        Następstwem będzie stała współpraca z ARR w obszarze doradztwa i wsparcia dla MŚP, oraz informacji o programach Unii Europejskiej

Partnerzy: ARR, miasto Bielsko-Biała

Planowany koszt: wg możliwości finansowych

Źródła finansowania: Budżet powiatu

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.2.5.2.                        Program operacyjny B5.2: Instytut Południowy jako centrum transferu innowacji i zaawansowanych technologii na rzecz lokalnej gospodarki

Ogólna charakterystyka:

·        Istotą projektu jest stworzenie na bazie Instytutu Południowego i istniejących uczelni wyższych, oraz we współpracy z zainteresowanymi firmami — Centrum Transferu Technologii

·        Pierwszym krokiem winno być nawiązanie współpracy pomiędzy uczelniami, przemysłem i władzami lokalnymi w celu stworzenia wspólnego programu.

·        Docelowym rozwiązaniem może być stworzenie — wspólnie z Bielskiem-Białą — Parku Technologicznego.

Partnerzy: Stowarzyszenie Instytut Południowy, miasto Bielsko-Biała, Sejmik wojewódzki, uczelnie, firmy; sugerowany partner zewnętrzny: amerykański Program FABRYKAT 2000.

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.2.5.3.                        Program operacyjny B5.2: Powiatowy informator dla biznesu

Ogólna charakterystyka:

·        Zlecenie opracowania kompletnego informatora o formach dostępnego wspar­cia (krajowych, wojewódzkich i lokalnych) dla MŚP

·        rozpowszechnianie informatora wśród przedsiębiorców

Partnerzy: kontraktor prywatny wybrany w drodze konkursu, ARR,

Prognozowany koszt: 40 000 zł (przy 4000 nakładu)

Źródła finansowania: ARR, dochody z reklam, samofinansowanie ze sprzedaży

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.2.6.         Cel cząstkowy B6:

Polityka prozdrowotna

6.2.6.1.                        Program operacyjny B6.1: „Promocja zdrowia w powiecie bielskim”

Ogólna charakterystyka:

·        analiza obecnego stanu wiedzy o zdrowotności ludności powiatu; przygotowanie założeń wytypowanie adresatów (głównych grup ryzyka) i pożądanych celów powiatowej akcji promocji zachowań prozdrowotnych;

·        rozpisanie powiatowego konkursu na „Program Promocji Zdrowia — roczny powiatowy program edukacyjny obejmujący młodzież, oraz główne grupy ryzyka”, konkurs skierowany do placówek leczniczych, edukacyjnych, organizacji pozarządowych, wykonawców komercyjnych;

·        W wyniku konkursu byłby podpisany kontrakt roczny z możliwością przedłużenia na dalsze dwa lata.

Partnerzy: zwycięzca konkursu — kontraktor komercyjny, lub non profit

Prognozowany koszt: 25 000/rok

Źródła finansowania: budżet powiatu, środki pomocowe, budżet wojewódzki

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.2.6.2.                        Program operacyjny B6.2: System badań stanu zdrowotności w powiecie

Ogólna charakterystyka:

·        diagnozowanie stanu zachorowalności w celu uzyskania argumentów w negocjacjach z Kasą Chorych co do finansowania szerszego zakresu usłuhg na terenie powiatu

·        pierwszeństwo mają choroby, których nieleczenie generuje konieczność świadczeń pomocy społecznej z budżetu powiatu

·        pierwszy etap, to przygotowanie projektu badań na lata 2001 – 2004

Partnerzy: kontraktor komercyjny, placówki lecznicze

Prognozowany koszt: nie do oszacowania przed przygotowaniem projektu badań

Źródła finansowania: budżet powiatu

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.2.7.         Cel cząstkowy B7:

Wspieranie zaradności społecznej

6.2.7.1.                        Program operacyjny B7.1: Powiatowa Polityka Pomocy Społecznej

Ogólna charakterystyka:

·        Odrębne, istniejące opracowanie;

KOMENTARZ: w strategię bardzo trafnie wpisują się założenia kontraktowania usług opiekuńczych wykonywanych nie w zamkniętych placówkach, ale w środowisku zamieszkania, realizowania form otwartych (np. mieszkania chronione, rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka itp) i komercyjne sprzedawanie na zewnątrz usług placówek opiekuńczych.

6.2.8.         Cel cząstkowy B8:

Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich

W ramach celu cząstkowego B8 winien zostać opracowany plan działań zapewniający tworzenie warunków do:

·        podejmowania pozarolniczej działalności gospodarczej na terenach wiejskich,

·        dalszego rozwoju gospodarstw agroturystycznych,

·        wdrażania alternatywnych metod produkcji rolnej (w szczególności — metod proekologicznych),

·        przekształceń strukturalnych rolnictwa: grup producenckich, rozwoju małego przetwórstwa itp.,

·        rozwoju hodowli ryb i rybactwa śródlądowego.

Poniżej przedstawiono przykładowy program operacyjny dot. agroturystyki.

6.2.8.1.                        Program operacyjny B8.1: „Agroturystyka w powiecie bielskim”

Ogólna charakterystyka:

·        rozeznanie stanu obecnego (ilości i jakości usług agroturystycznych w powiecie)

·        pomoc w wewnętrznym zorganizowaniu środowiska usługodawców agroturystycznych (stowarzyszenie?)

·        bezpłatna promocja gospodarstw agroturystycznych na stronie www powiatu, wpisanie agroturystyki w strategię promocji powiatu

Partnerzy: związek stowarzyszeń agroturystycznych: Polska Federacja Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”

Źródła finansowania: program Funduszu Współpracy „Agrolinia 2000”, budżet państwa

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.2.9.         Cel cząstkowy B9:

Usprawnienie działań jednostek administracji samorządowej

6.2.9.1.                        Program operacyjny B9.1: „Starostwo w Internecie”

Ogólna charakterystyka:

·        do końca 2001 r. każda komórka organizacyjna kontaktująca się z klientami zewnętrznymi będzie dostępna przez pocztę elektroniczną

Partnerzy: wykonawstwo własnymi siłami służb informatycznych Starostwa

Prognozowany koszt: w kosztach działalności bieżącej

Źródła finansowania: budżet powiatu

Harmonogram:

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2010

2012

2015

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.2.9.2.                        Program operacyjny B9.2: Wdrożenie procedury Wieloletniego Planowania Inwestycyjnego

Ogólna charakterystyka: WPI jest szczegółowo opisane w następnym rozdziale.

7.   Wieloletni Plan Inwestycyjny

W celu podniesienia sprawności gospodarowania budżetem powiatu i efektywniejszej realizacji inwestycji powiatowych — w powiecie bielskim zostanie wprowadzone wieloletnie planowanie inwestycyjne. Nastąpi to jednak dopiero po ustaleniu ustawowym stałych zasad finansowania powiatów i — prawdopodobnie — wprowadzeniu podatku katastralnego. Prawdopodobnie WPI zacznie funkcjonować od roku 2004. Rok 2003 przeznaczony będzie na wdrożenie systemu. Wobec tego, że obecnie zasady przyszłego finansowania i przyszłych zadań powiatu nie są znane — niniejszy rozdział należy traktować jedynie jako wyjściową propozycję. Dotyczy to także listy kryteriów i skali wag liczbowych; oba te elementy mogą ulec zmianom.

Wieloletni Plan Inwestycyjny winien spełniać dwa podstawowe zadania:

·        wyznaczać hierarchię ważności poszczególnych inwestycji dla powiatu (priorytetowanie) z uwzględnieniem w pierwszym rzędzie żywotnych, strategicznych interesów wspólnot samorządowych z terenu powiatu, oraz

·        wyznaczać optymalny harmonogram realizacji całości zamierzeń inwestycyjnych powiatu z uwzględnieniem dostępności finansowania, koncentracji środków w celu skracania cykli inwestycyjnych i uzyskiwania planowanych efektów w możliwie najszybszych terminach.

Realizacja inwestycji powiatowych bez wieloletniego planowania stwarza dla powiatu wiele niebezpieczeństw, których Wieloletni Plan Inwestycyjny pozwala uniknąć. WPI winien zapobiec takim niekorzystnym zjawiskom, jak:

·        jednoczesne otwieranie zbyt wielu frontów inwestycyjnych w stosunku do zdolności finansowania, a przez to — nieuzasadnione przewlekanie realizacji poszczególnych inwestycji i podrażanie ich kosztów;

·        wybieranie do realizacji inwestycji pod wpływem bieżących nacisków na radnych, kosztem interesów długofalowych całego powiatu,

·        przypadkowość w decydowaniu o kolejności inwestycji (brak uzgodnionych kryteriów priorytetowania).

Przez Wieloletni Plan Inwestycyjny rozumiemy świadomie przyjęty harmonogram realizacji optymalnie dobranego pakietu inwestycji (zarówno pod względem potrzeb strategicznych, jak i możliwości finansowych powiatu), ułożony tak, aby najlepiej wykorzystać dostępne środki inwestycyjne (własne i zewnętrzne) przy założeniu możliwie najkrótszych cykli realizacji inwestycji.

Aby zapewnić optymalny dobór pakietu inwestycji do realizacji, a zarazem móc każdorazowo uzasadnić decyzję o odłożeniu, bądź odmowie realizacji danej inwestycji, zakłada się, że w powiecie bielskim Wieloletni Plan Inwestycyjny będzie układany w oparciu o zestaw kryteriów odzwierciedlających dwie grupy czynników:

1.      zbieżność danej inwestycji z celami strategicznymi powiatu bielskiego,

2.      możliwość korzystnego finansowania w danym momencie, w szczególności — dofinansowania ze źródeł spoza budżetu powiatu.

W tym celu w niniejszej Strategii przyjmuje się zestaw kryteriów, które będą stosowane przy przyznawaniu priorytetów poszczególnym inwestycjom w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym dla powiatu bielskiego. Kryteria opisano w rozdziale 7.1: „Kryteria priorytetowania inwestycji”

Kryteria zostają zapisane w Strategii Rozwoju Powiatu Bielskiego, aby mogły w sposób stabilny i trwały kształtować politykę inwestycyjną powiatu i aby nie podlegały doraźnym zmianom naginającym politykę inwestycyjną do partykularnych potrzeb.

Ważność poszczególnych kryteriów oceny (priorytetowania) inwestycji nie jest jednakowa. Z tego też względu — poszczególnym kryteriom oceny zostają przypisane wagi liczbowe[18], odzwierciedlające ważność danego kryterium dla przyznania inwestycji wyższego lub niższego priorytetu w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym.

W związku z tym w niniejszej Strategii przyjmuje się wagi liczbowe dla poszczególnych kryteriów priorytetowania inwestycji. Wagi te, jak i samą procedurę oceny, opisano w rozdziale 7.2: „Wagi przeliczeniowe kryteriów i procedura oceny”.

7.1.   Kryteria priorytetowania inwestycji dla powiatu bielskiego

W wyniku analizy lokalnych uwarunkowań, biorąc pod uwagę stan zaspokojenia poszczegól­nych potrzeb rozwojowych mieszkańców powiatu w chwili przyjmowania niniejszej strategii, a także w wyniku uwzględnienia prognozy spodziewanych zmian uwarunkowań zewnętrz­nych, przyjmuje się następujące kryteria oceny inwestycji planowanych w przyszłym okresie w powiecie bielskim:

A.        w grupie kryteriów określających zbieżność inwestycji z celami strategicznymi powiatu:

1.         Czy inwestycja jest bezpośrednio związana z rozwojem turystyki?

2.         Czy inwestycja jest związana z rozwojem gospodarczym w innych dziedzinach nie kolidujących z rozwojem turystyki?

3.         Czy inwestycja dotyczy infrastruktury komunikacyjnej?

4.         Czy inwestycja dotyczy szeroko rozumianej edukacji?

5.         Czy inwestycja bezpośrednio wpłynie na korzystny wizerunek i promocję powiatu?

6.         Czy inwestycja dotyczy gospodarki odpadami?

B.        w grupie kryteriów określających możliwość korzystnego finansowania w danym momencie, w szczególności — dofinansowania ze źródeł zewnętrznych:

7.         Czy inwestycja jest dofinansowywana ze środków zewnętrznych lub z miejscowych kapitałów prywatnych?

8.         Czy inwestycja jest kredytowana na warunkach korzystniejszych, niż rynkowe?

9.         Czy inwestycja po zakończeniu będzie generować dochody dla powiatu?

10.     Czy inwestycja została poprzedzona studium wykonalności?

11.     Czy inwestycja jest w trakcie realizacji? (kryterium przejściowe — dotyczy inwestycji rozpoczętych przed wdrożeniem WPI).

7.2.   Wagi przeliczeniowe kryteriów i procedura oceny

Poszczególnym kryteriom strategia powiatowa przyznaje zróżnicowaną ważność, wyrażoną odpowiednimi wagami liczbowymi przedstawionymi poniżej (Tabela 5).

Oceny inwestycji dokonuje się odpowiadając na kolejne 11 pytań-kryteriów i ustalając odpowiedni współczynnik stopnia spełnienia danego kryterium przez inwestycję. Współczynnik może przybierać wartości całkowite w zakresie od 0 do 3 i dla każdego z piętnastu kryteriów jest wyznaczany oddzielnie. Ocena (przyznanie niższego lub wyższego priorytetu) inwestycji powstaje poprzez zsumowanie piętnastu ocen cząstkowych (dla poszczególnych kryteriów) powstałych jako iloczyn stałej wagi (wyrażającej istotność danego kryterium w całej ocenie) i ocenionego współczynnika (stopnia spełnienia przez inwestycję danego kryterium). Ponieważ suma wag wynosi 28, a maksymalny współczynnik wynosi 3, ocena inwestycji waha się w przedziale od 0 do (teoretycznie) 3 × 28 = 84.

Tabela 5:      Wagi przeliczeniowe i opis znaczenia poszczególnych wartości współczynnika oceny dla kolejnych kryteriów oceny inwestycji

kryterium

waga

znaczenie poszczególnych wartości współczynnika

0

1

2

3

1.        Czy inwestycja jest bezpośrednio związana z rozwojem turystyki?

5

inwestycja niezwiązana z rozwojem turystyki

i. związana pośred­nio z roz­wojem turystyki (np. lesistość)

inwestycja w bezpośrednie otoczenie i usługi dla turystyki

inwestycja w przedsięwzięcia, urządzenia i obiekty turystyczne

2.        Czy inwestycja dotyczy szeroko rozumianej edukacji?

4

inwestycja niezwiązana z edukacją

inwestycja pośrednio związana ze zwiększeniem szans edukacyjnych młodzieży

 inwestycja w podniesienie poziomu i po­prawę warunków standardowej edukacji średniej

 inwestycja w ponadstandardową edukację (w tym wyższą) i zwiększenie szans na rynku pracy

3.        Czy inwestycja jest związana z rozwojem gospodarczym w innych dziedzinach nie kolidujących z rozwojem turystyki?

2

inwestycja niezwiązana z rozwojem gospodarki

inwestycja pośrednio związana z rozwojem gospodarki

inw. bezpośrednio związana z rozwojem dziedzin gospodarki neutralnych w stosunku do turystyki

inw. bezpośrednio związana z roz­wojem dziedzin gospodarki harmonizujących z rozwojem  turystyki

4.        Czy inwestycja dotyczy infrastruktury komunikacyjnej?

2

inwestycja niezwiązana z infrastrukturą komunikacyjną

inwestycja pośrednio związana z infrastrukturą komunikacyjną

inwestycja w infrastrukturę komunikacyjną, dotycząca głównie mieszkańców

inwestycja w infrastrukturę komunikacyjną, dot. turystów i mieszkańców

5.        Czy inwestycja bezpośrednio wpłynie na korzystny wizerunek i promocję powiatu?

1

inwestycja bez znaczenia dla promocji  powiatu

inwestycja poprawiająca  pośrednio wizerunek powiatu

bezpośrednia inwestycja w typową promocję powiatu

inwestycja w trwałe dominanty wizerunku powiatu

6.        Czy inwestycja dotyczy gospodarki odpadami?

2

inwestycja bez znaczenia dla gospodarki odpadami

inwestycja w składowiska bez segregacji odpadów

inwestycja w system zakładający selektywną zbiórkę odpadów

selektywna zbiórka + termiczne unieszkodliwianie frakcji balastu

7.        Czy inwestycja jest dofinansowywana ze środków zewnętrznych lub z miejscowych kapitałów prywatnych?

4

inwestycja ma być w 95 – 100% finansowana z budżetu

inwestycja ma zapewnione 5 –30% finansowania spoza budżetu

inwestycja ma zapewnione 30 – 60% finansowania spoza budżetu

inwestycja ma zapewnione ponad 60% finansowania spoza budżetu

8.        Czy inwestycja jest kredytowana na warunkach korzystniejszych, niż rynkowe?

1

oszczędności w porównaniu z kredytem komercyjnym  wynoszą do 1 % kosztów inwestycji

oszczędności w porównaniu z kredytem komercyjnym  wynoszą 1 – 3% kosztów inwestycji

oszczędności w porównaniu z kredytem komercyjnym  wynoszą 3 – 6% kosztów inwestycji

oszczędności w porównaniu z kredytem komercyjnym  wynoszą ponad 6 % kosztów inwestycji

9.        Czy inwestycja po zakończeniu będzie generować dochody dla powiatu?

3

brak dochodów

okres zdyskontowanego zwrotu — ponad 10 lat

okres zdyskontowanego zwrotu inwestycji: 4 –10 lat

okres zdyskontowanego zwrotu inwestycji — poniżej 4 lat

10.     Czy inwestycja została poprzedzona studium wykonalności?

2

brak studium wykonalności

zrobiono wstępną oce­nę przedsięwzięcia (studium możliwości)

wykonano wstępne studium wykonalności (pre-feasibility study)

wykonano pełne studium wykonalności (feasibility study)

11.     Czy inwestycja jest w trakcie realizacji?

1

inwestycja
nie rozpoczęta

zaawansowanie
do 20%

zaawansowanie
20 – 50%

zaawansowanie powyżej 50%

7.3.   Wieloletnia prognoza finansowa

Dla zapewnienia warunków do prawidłowego szacowania możliwości przyszłego finansowania inwestycji, w ciągu 2001 roku w powiecie bielskim zostanie wykonana wstępna dwuletnia prognoza finansowa. Prognoza zawrze oszacowanie wariantowe przyszłych dochodów i wydatków powiatu z uwzględnieniem różnych możliwych przebiegów przyszłych procesów niezależnych od władz lokalnych.

Prognoza na następny okres (do 2006 roku), jest obecnie niemożliwa, musiałaby bowiem uwzględniać zbyt wiele niemożliwych do przewidzenia czynników, jak ostateczna postać finansowania powiatów po 2002 r., termin wejścia Polski do Unii Europejskiej, termin wprowadzenia i ostateczna postać podatku katastralnego itp., Zostanie więc ona sporządzona dopiero pod koniec 2002 r., na lata 2003 – 2008, przy czym kolejne dwuletnie okresy będą oszacowane z coraz mniejszym stopniem precyzji. Prognoza będzie mieć charakter kroczący: co roku będzie przedłużana o kolejny rok w przyszłość i uszczegółowiana o nowe dane.

Natomiast w 2003 roku wstępnie przewiduje się wdrożenie przez Powiat systemu komputerowego prognozowania przebiegu finansowania inwestycji powiatowych.

8.   Monitorowanie i ocena realizacji strategii

Co roku w okresie stycznia będzie dokonywane przez Zarząd Powiatu podsumowanie realizacji zadań strategii przypadających na poprzedni rok i rozpisywanie szczegółowych zadań na rok bieżący. Z kolei w okresie jesiennym, podczas prac nad budżetem na rok następny będzie analizowany zakres zadań strategicznych na rok przyszły. Zadania wpisane w strategię będą miały priorytet w przyznawaniu finansowania.

Zarząd Powiatu ma prawo korygować strategię w zależności od wielkości budżetu, zmieniać treść zapisów i terminy realizacji.

Po wprowadzeniu wieloletniego planowania inwestycyjnego zadania o charakterze inwestycyjnym będą porównane z innymi planami inwestycyjnymi powiatu w formule tworzenia WPI, opisanej powyżej.

Co dwa lata zostanie dokonana aktualizacja strategii, a co 4 lata — zostanie ponownie zwołany Konwent Rozwoju Powiatu, który wykona generalny przegląd dokonań strategicznych i zaproponuje aktualizację strategii, przedłużając ją o kolejne 4 lata w przyszłość. Takie uaktualnienie zostanie rozpatrzone i przyjęte przez Radę Powiatu, podobnie jak pierwsza strategia.

Pierwsza ocena realizacji strategii nastąpi po 2001 roku.

Indeksy i spisy:

8.1.   SPIS TABEL

Tabela 1:     SWOT — atuty powiatu bielskiego.......................................................................... 12

Tabela 2:     SWOT — słabości powiatu bielskiego..................................................................... 13

Tabela 3:     SWOT — szanse powiatu bielskiego....................................................................... 14

Tabela 4:     SWOT — zagrożenia powiatu bielskiego................................................................. 14

Tabela 5:     Wagi przeliczeniowe i opis znaczenia poszczególnych wartości współczynnika oceny dla kolejnych kryteriów oceny inwestycji..................................................................................................... 45

 


[1] Powiaty — podobnie, jak gminy — przygotowują Program na podstawie przepisu Ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49, z 1994 r., poz. 196), art. 90 ust. 3.: „Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, wojewodowie oraz rady powiatów i gmin opracowują programy zrównoważonego rozwoju oraz ochrony środowiska wynikające z polityki ekologicznej państwa”.

[2] Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49, z 1994 r., poz. 196), art. 90 ust. 4: „Częścią programów, o których mowa w ust. 3, są krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne listy przedsięwzięć priorytetowych”.

[3] Tekst tego krótkiego dokumentu przytaczamy w całości w rozdziale „Założenia do strategii rozwoju powiatu bielskiego” na str. 19, jako punkt odniesienia do objaśnienia niezbędnych zmian w przyjętym zestawie celów strategicznych.

[4] Brak liderów społecznych na skalę powiatu był bardzo istotnym sygnałem wskazującym z jednej strony na brak społecznego poczucia tożsamości, odrębności i integralności tego terenu, a z drugiej — na brak istotnych interesów w skali powiatu, które trzeba by artykułować poprzez działania oddolne typu non profit.

[5] Z reguły posługujemy się narzędziami systemu E. de Bono; tradycyjną analizę SWOT zastępuje kolejne (wielokrotne) zastosowanie technik: ZWI, A-M-W, UWC, Podstawowe Priorytety, SiN.

[6] por. np. Griffin R. W., Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, W-wa 1998, s. 200.

[7] Chandler A. D., Strategy and Structure, MIT Press, Cambridge, Massachusetts 1962

[8]R. Rezsohazy, Le développement des communautés, CIACO Editeur, Louvain-la-Neuve 1988.

[9] E. J. Blakely: Planning local economic development. Theory and practice, SAGE Library of Social Research, London 1989.

[10] J. Parysek: Rola samorządu terytorialnego w rozwoju lokalnym, (w:) Rozwój lokalny: zagospodarowanie przestrzenne i nisze atrakcyjności gospodarczej, PWN, Warszawa 1995, s. 37.

[11] R. Brol: Rozwój lokalny — nowa logika rozwoju gospodarczego, (w:) Gospodarka lokalna w teorii i w praktyce, PN AE we Wrocławiu nr 785, Wrocław 1998, s. 11.

[12] A. Myna, Rozwój lokalny, regionalne strategie rozwoju, regionalizm, (w:) Samorząd Terytorialny, 11, Municipium, Warszawa 1998 — (cytat wg publikacji w Internecie).

[13] A. Sztando, Oddziaływanie samorządu lokalnego na rozwój lokalny w świetle ewolucji modeli ustrojowych gmin, (w:) Samorząd Terytorialny, 11, Municipium, Warszawa 1998 (cytat wg publikacji w Internecie).

[14] Analogicznie: rozwojem regionalnym nazwiemy takie (systematyczne i długotrwałe) zmiany w regionie, które zwiększają szanse rozwoju wspólnot lokalnych w ramach regionu.

[15] Nie sposób przecież wyobrazić sobie powiatu, który stawiałby sobie za cel „obniżenie warunków życia mieszkańców oraz doprowadzenie powiatu do poziomu słabego rozwoju gospodarczego, o malejącej pozycji w kraju i w Europie, niszczącego wartości przyrodnicze, ekologiczne, historyczno-kulturowe, zamkniętego na inwestorów, turystów i współpracę międzynarodową”.

[16] sugeruje się, aby połączenie „Szczyrk — Brenna” było rozpatrywane w kontekście możliwości przyszłej wspólnej strategii promocyjnej w „czworokącie Ustroń-Wisła-Brenna-Szczyrk”. Takie rozwiązanie jest też zalecane w strategii rozwoju gminy Brenna.

[17] Partnerami powinny być inne samorządy, aby uzupełnić liczbę mieszkańców terenu objętego projektem do 400 tys. Jest to warunek otrzymania dofinansowania z ISPA. Obecna liczba mieszkańców powiatu bielskiego i miasta Bielska-Białej wynosi 325 759 osób. Brakuje ok. 75 tys.

[18] analogicznie do procedury stosowanej przy ocenie ofert w Ustawie o zamówieniach publicznych